در مصاحبه با دکتر سامان محمدی مطرح شد؛

برخورداری از دانش و توانایی تحلیل‌های بنیادی و تکنیکال برای ورود به بازار سرمایه (بورس) الزامی است

داشتن اطلاع کافی از بازار بورس، استفاده از مشاوران خبره و داشتن دید بلند مدت به بازار از عوامل سودآور در بورس است/ عدم دخالت دولت‌ها و قیمت‌های دستوری، رفع ابهام از بودجه و تحریم‌ها از عوامل تاثیرگذار در تثبیت بازار سرمایه (بورس) است

 دکتر سامان محمدی عضو هیأت علمی گروه حسابداری دانشگاه رازی و همچنین مشاور معاون اداری مالی دانشگاه است. از سال 89 در بازار سرمایه (بورس) به صورت سبدگردان یا به صورت خرید و فروش سهام در بورس اوراق بهادار تهران فعالیت داشت.

به دلیل اطلاعات علمی و تجربه ایشان به گفتگویی کوتاه در زمینه بازار سرمایه (بورس) پرداختیم.

مختصری درمورد دید مردم از بازار بورس اوراق بهادار از ابتدای شروع به فعالیت تا کنون بفرمایید:

بورس اوراق بهادار تهران از بهمن ماه سال 1346آغاز به فعالیت کرد در ابتدا بازار گمنامی بود. مردم عادی چیزی از سهام و یا نمادهای آن نمی‌دانستند و بیشتر سعی می‎کردند در جاهای دیگر مثل طلا سرمایه‌گذاری کنند. شاید تصور می‌کردند که بورس یک نوع کالا است و خود بورس را خرید و فروش می‌کنند. در آن زمان تنها افرادی که از خرید و فروش سهام اطلاع کافی داشتند و متخصص مالی بودند وارد بازار بورس می‌شدند.

چون نرخ تورم خیلی بالا نبود و تفاوت‌ها چشمگیر نبود و مردم هم با مقدار موجودی که داشتند می توانستند با همان درآمدهایی ناچیزی که داشتند؛ برای آینده ذخیره پولی سرمایه‌گذاری کنند.

تا اینکه ما به مباحثی مثل تحریم‌ها، افزایش تورم و پایین آمدن قدرت خرید برخوردیم. حتی می‌توانیم وضعیت اقتصادی کشور را به دوران قبل و بعد از کرونا تقسیم کنیم. وقتی که قدرت خرید مردم برای خرید طلا، ملک و ماشین کم می‌شود پول‌ها خرد هستند و هزینه‌های مردم بالاست؛ بنابراین در این شرایط مردم به دنبال جایی هستند که در کم‌ترین زمان ممکن و با حداقل پول بیشترین سود را به دست آورند.

علت روی آوردن عموم مردم به بازار بورس چه بود؟

تبلیغات شدید دولت در این زمینه باعث شد اکثریت مردم به سمت سرمایه‌گذاری در بازار سهام یا همان بورس اوراق بهادار روی بیاورند. تبلیغات گسترده باعث شد تمامی افراد از مسن‌ترین قشر جامعه تا کوچک‌ترین افراد که هیچ اطلاعی از بازار نداشتند برای دریافت کد بورسی به امید رشد بازار و رسیدن به سوددهی اقدام کنند.

دلیل دولت برای تشویق مردم به روی آوردن به بازار بورس را چطور اریابی می‌کنید؟

شاید بیشترین دلیل آن؛ کسری بودجه دولت و یا برنامه‌هایی بودکه برای فروش سهام عدالت داشت. هدف دولت این بود که دید مردم نسبت به بازار بورس مثبت شود که در این زمینه موفق هم بود؛ اما به علت تقاضای بسیار گسترده مردم از حد نرمال خود خارج شد.

شرایط کنونی بازار سرمایه (بورس) چگونه است؟

از زمان حال تا چندین سال آینده بازار بورس اوراق بهادار تهران بهترین محل برای سرمایه‌گذاری است ولی به شرط اینکه

چشم بسته و بدون اطلاع از بازار و نوع سهام اقدام به خرید آن نکنیم. این عدم اطلاع باعث ایجاد حباب بزرگی در بورس می‌شود.

همین حالا نسبت به سال گذشته در بازار بورس حدود ۸۰ درصد سود داریم. اکنون عموم مردم دیگر به سمت سرمایه‌گذاری در بازار نمی‌روند. حتی خبرهای خوبی هم درمورد بازار بورس هم شنیده نمی‌شود.

بعضی از روزها مهم هستند و باعث می‌شود مردم دید مثبتی نسبت به بازار داشته باشند مثلا در دهه فجر انتظار می‌رفت شیب مثبتی داشته باشیم اما این اتفاق نیفتاد حتی در روز تولد بورس هم شاخص‌ها منفی بود؛ حتی در روزهایی که خبر برداشتن تحریم‌ها بود باز هم شاخص‌ها و اکثر نمادها تغییر مثبتی نکرند. اکنون چیزی باعث بهبود اوضاع بورس نمی‌شود.

علت عدم تغییر مثبت در بازار بورس را چطور ارزیابی می‌کنید؟

بازار متعلق به مردم است و نباید دولت در آن دخالتی داشته باشد و تصمیمی بگیرد. دولت‌ها یک سری قوانین دستوری را  باید حذف کنند و اجازه دهند بازار خودش راهش را پیدا کند. اقدامات دستوری دولت‌ها در تمام دنیا رد شده است. ما نباید بازار دستوری داشته باشیم. در ایران نیز عدم تحلیل و پاسخ‌ ندادن به ابهامات شدیدی از سوی دولت مثل، ابهام کسری بودجه دولت، ابهام تحریم و مواردی از این قبیل که در بازار بورس وجود دارد مهم‌ترین دلیل حل نشدن شرایط منفی بورس است.

به نظر شما علت اصلی نابه‌سامان بود بازار بورس چه چیز است؟

تقاضا همیشه افزایش سود و افزایش قیمت را به همراه دارد و هیچگاه باعث ریزش بازار نمی‌شود؛ اما تقاضای بدون اطلاع و کورکورانه سبب از بین رفتن تعادل در بازار می‌شود. این مورد کاملا شبیه به مثال «گل هلندی» است. در زمانی تقاضا برای پیازچه گل هلندی در کشوری از طلا هم بیشتر شد، قیمت یک پیاز گل تا یک هزار سکه طلا هم رسید در حالی که درآمد سالانه ی یک کشاورز تنها 250 سکه طلا بود. کار بجایی رسید که عده ای املاک، مستغلات، زمین و یا دام های خود را برای پیش خرید پیازهای لاله به فروشنده می دادند چون  همه فکر می کردند سرمایه گذاری در بازار پیاز لاله برایشان سودمند خواهد بود. مردم بدون آگاهی این محصول را خریداری می‌کردند تا زمانی که این افزایش بیش از حد قیمت باعث شد پیازچه‌ها ارزش اولیه خود را از دست دهند. عملکرد برخی از مردم در زمین بازاربورس هم مصداقی است برای این مثال با این تفاوت که ما کالایی چون پیازچه گل نداریم؛ بلکه برگه‌هایی به اسم اوراق بهادار داریم که بسیاری از مردم پس از خریداری نمی‌دانند که با خرید هر کدام صاحب سهام و منافع در آن شرکت شده‌اند و در سود و زیان آن سهیم هستند؛ در حال حاضر تقاضای بدون فکر باعث تشدید اوضاع نابسامان بازار بورس شد که شاید مقصر اصلی متوجه رسانه‌ها و دولت باشد که با وعده حمایت، مردم را به خرید سهام در بازار بورس ترغیب کردند. گرچه در چند روز اخیر خبرهای مُسکن و نه راهگشا را می‌شنویم؛ اما در این زمان خبری از حمایت از سوی دولت در این زمینه نیست.

راهکاری برای بهبود شرایط بازار بورس وجود دارد؟

خرید درست و با مطالعه در بازار بورس مهم‌ترین عامل بهبودبخش است. پرسودترین نوع سرمایه‌گذاری، بازار اوراق بهادار است. مطمئناً بازار برمی‌گردد و با توجه به خبرهایی مثل کاهش سودهای بانکی در آینده احتمال زیادی وجود دارد که بازار بورس به شرایط مطلوب بازگردد؛ اما برای رسیدن به حد مطلوب و جبران زیان‌های گذشته زمان لازم است.

مثلا اگر سهامی را 4000 تومان خریدیم و اکنون که به 3000 تومان رسیده درصدد فروش آن برآییم از طریق نوسان‌گیری باعث تکرار زیان قبلی خود شده‌ایم. افراد غیرحرفه‌ای با این کار ضرر می‌کنند.

 مردم برای خرید سهام چه راهکارهایی را باید مد نظر داشته باشند؟

در بازار دو نوع تحلیل برای خرید داریم: یکی خرید بر اساس تحلیل‌های بنیادی و دیگری خرید بنابرتحلیل‌های تکنیکی. در تحلیل‌های بنیادی ما شرکت را باید بشناسیم و مطلع باشیم این شرکت کجاست، چه محصولی تولید می‌کند، مدیر عامل شرکت چه کسی است؟، در سال‌های گذشته سوددهی داشته یا خیر. پس از به دست آوردن اطلاعات لازم سهام آن شرکت را خریداری می‌کنیم؛ اما تحلیل تکنیکی روشی برای پیش‌بینی قیمت‌ها در بازار از طریق مطالعه وضعیت گذشته بازار است. در این تحلیل از طریق بررسی تغییرات و نوسان‌های قیمت‌ها و حجم معاملات و عرضه و تقاضا می‌توان وضعیت قیمت‌ها در آینده را پیش‌بینی کرد. این روش تحلیل در بازارهای خارجی، بازارهای بورس اوراق بهادار و بازار طلا و دیگر فلزات گران‌بها کاربرد گسترده‌ای دارد. تحلیلگران تکنیکال ارزش ذاتی اوراق بهادار را اندازه‌گیری نمی‌کنند، در عوض از نمودارها و ابزارهای دیگر برای شناسایی الگوهایی که می‌تواند فعالیت آتی سهم را پیش‌بینی کند، بهره می‌جویند.

حداقل سرمایه برای ورود به بازار بورس چه مبلغی است؟

 قبلاً با هر مبلغی امکان ورود به بازار بورس وجود داشت ؛ اما اکنون حداقل سرمایه برای ورود به بازار 500 هزار تومان در نظر گرفته شده است.

راهکار مناسب و عملکرد خاصی برای ورود به بازار بورس برای رسیدن به سوددهی وجود دارد؟

فعلا راهکار، فروش سهام نیست چون بازار بیش‌تر از این شیب منفی نخواهد داشت. به احتمال بسیار زیاد بازار قابل برگشت است. شرکت‌های مختلفی برای سرمایه‌گذاری وجود دارد. بعضی شرکت‌ها مثل بانک عمل می‌کنند و خودشان برای مردم سرمایه‌گذاری می‌کنند، یا اینکه در کنار یک تحلیل‌گر مناسب این کارها را انجام می‌دهند.

در بازار غیر کارا یعنی بازار مبهم و مه‌آلود کسانی که تبحر دارند راحت می‌توانند سرمایه خود را افزایش دهند. بانک سالانه نهایتاً 25 درصد سود دارد؛ اما بورس روزانه و از طریق نوسان‌گیری می‌توان تا 10 درصد روزانه سود به دست آورد. اگر بدانیم کجا و چه زمان سهام بخریم؛ سرمایه‌گذاری در بورس حتی از طلا و دلار می‌تواند پر سودتر باشد. پیشنهاد این است که مردم با شناخت و با کمک یک کارشناس و مشاور وارد بازار بورس شوند، نمادشرکت‌ها و اصطلاحات مهم بورس را بیاموزند و با اطلاع کافی اقدام به خرید سهام کنند.

نماد بورس شرکت‌ها چگونه ساخته می‌شود؟

بورس بازاری پر از شرکت‌های گوناگون است که هر کدام در زمینه‌ای خاص فعالیت می‌کنند. به همین دلیل ایجاد یک نماد مشخص برای هر شرکت می‌تواند روند معاملات بورسی را سرعت بخشد. نماد شرکت‌های بورس که هر کدام ترکیبی از نام شرکتی خاص و صنعت مورد فعالیت آن شرکت هستند، در اصطلاح، «نماد بورس» نامیده می‌شوند.

نمادهای معاملاتی شرکت‌های بورسی در تالار معاملات بورس از دو بخش مهم تشکیل شده‌اند؛ بخش اول نماد بورسی، نشان‌ دهنده‌ صنعتی است که شرکت در آن فعالیت می‌کند و بخش دوم، خلاصه‌ای از نام اصلی شرکت را در بر می‌گیرد. نماد‌ بورس هر شرکت، صنعت آن شرکت‌ بورسی را نمایش داده و باعث می‌شود که روند شناسایی و دسته‌بندی شرکت‌ها آسان شود. در واقع حروف اختصاری هر نماد بورس، نام و صنعت شرکت را به سادگی برای سهامداران تداعی می‌کند.

حروف اختصاری در ابتدای هر نماد بورس نشان دهنده‌ چه صنعتی است؟

شرکت‌ها در بورس یک تقسیم‌بندی کلی دارند و هر‌کدام از آنها در یک گروهی هستند مثلا: در گروه بانک‌ها، سرمایه‌گذاری‌ها، شرکت‌های خودرویی، شرکت‌های قندی، شرکت‌های سیمانی، کاشی و سرامیک و گروه‌های دیگر…

نماد هرکدام از این شرکت‌ها در گروهی که هستند با یک حرف خاصی شروع می‌شود اما استثناهایی هم وجود دارد. مثلا در گروه خودرویی ابتدای حرف هر کدام از این نمادها با حرف (خ) شروع می‌شود برای مثال: به ایران خودرو می‌گویند خودرو و یا به شرکت سایپا می‌گویند خساپا به شرکت زامیاد می‌گویند خزامیا.

می‌توان پیش‌بینی کرد که در آینده کدامیک از دسته‌بندی‌های بازار پرسودتر است؟

با توجه به خبرهایی که رسیده صنایع پتروشیمی به دلیل احتمال برداشته‌شدن تحریم‌ها و تخفیف پنج درصدی دولت در زمینه سوخت‌ها و هزینه‌های آنها که خبر امیدبخشی است می‌تواند پرسود باشد. همچنین سهام مواد دارویی به دلیل وجود بحث کرونا و داروهایی که توسط ایران کشف شده می‌توانند سهام‌های مناسبی در بازار حال حاضر باشند. فولاد هم با توجه به تولید بالایی که دارند و خبرهایی که در سطح جهان وجود دارد سهام مناسبی برای سرمایه‌گذاری است.

به عنوان صحبت پایانی اگر پیشنهادی دارید بفرمایید:

 ۱. برای ورود به بازار بورس بدون آگاهی و مطالعه قبلی حرفه‌ای عمل نکنیم ابتدا با مطالعه وارد تحلیل‌های ساده و بعد از آن وارد تحلیل‌های حرفه‌ای شویم

۲. پول‌های حیاتی زندگی را وارد بازار نکنیم و دیدمان به بازار بلند مدت باشد نه کوتاه مدت.

۳. طمع نداشته باشیم اگر به سود مد نظر رسیدیم پول را خارج کنیم و سعی کنیم سود پول را وارد بازار کنیم نه اصل آن را.

۴. بعضی سهام‌ها نوسان دارند. باید بدانیم چه زمانی سقف و چه زمانی کف هست می‌توانیم در نزدیک سقف بفروشیم و در نزدیک کف بخریم. این نوسان‌گیری‌ها باعث می‌شود که ما بتوانیم روزانه 10 درصد سود داشته باشیم.

https://razi.ac.ir/~samanmohamadi.acc