در گفتگوی اختصاصی با دکتر روح‌اله شریفی مطرح شد؛
تولید فرمولاسیون میکروکپسول با رهایش تدریجی آفت‌کش‌ها و کودهای زیستی برای اولین بار در دنیا
دکتر روح‌اله شریفی فرمولاسیون آفت‌کش‌ها و کودهای زیستی را برای اولین بار در کرمانشاه تولید کرد/ هدف کاهش مصرف نهادهای شیمیایی و سوق‌دادن کشاورزی از حالت مرسوم به سالم است.
بیوگرافی:
دکتر روح‌اله شریفی مدیرگروه گیاه‌پزشکی دانشگاه رازی است. وی کارشناسی خود را در سال 1384 از دانشگاه ارومیه در رشتۀ گیاه‌پزشکی اخذ نمود. سپس با کسب رتبۀ اول در آزمون کارشناسی‌ارشد در سال 1384 وارد دانشگاه تهران شد.
پس از گذراندن دورۀ کارشناسی ارشد، مقطع دکتری را در همان دانشگاه و همچنین حدود 2 سال در پژوهشگاه ملی ژنتیک کرۀ جنوبی به پایان رساند و در سال ۱۳۹۱ پس از بازگشت از کرۀ جنوبی در گروه گیاه‌پزشکی دانشگاه رازی استخدام شد.
با دکتر شریفی، در خصوص دستاوردهای علمی ایشان به گفتگویی کوتاه پرداختیم:
مختصری از دستاوردهای پژوهشی خودتان بفرمایید:
۱. چاپ یک کتاب مرجع در زمینه ترکیبات فرار میکروبی که توسط متخصصان مطرح دنیا از کره جنوبی، فرانسه، آلمان، روسیه و ایران تألیف شد. ما در ایران دو فصل کتاب را تهیه کردیم و همزمان با نگارش کتاب حدود 8 مقالۀ طراز اول دنیا از پژوهش‌های ما به چاپ رسید.
۲. شرکتی دانش‌بنیان به‌منظور فرمولاسیون و تولید عوامل میکروبی در پارک علم و فناوری کرمانشاه ثبت شد.
۳. مجوز دو نوع کود زیستی را از موسسۀ آب و خاک کشور دریافت کردهایم که یکی از این کودها وارد بازار شد. این کود ابتدا در سرپل‌ذهاب روانه بازار گردید ولی متاسفانه در زلزله آن منطقه، کارخانه تخریب شد. با این وجود، مجوز برقرار است و امکان تولید مجدد آن وجود دارد. برای محصول دیگر نیز کارخانه‌ای در پاوه احداث شده و مجوز تولید کود اخذ شده است.
در مورد رشته گیاه‌پزشکی توضیحاتی بفرمایید:
رشتۀ گیاه‌پزشکی از رشتههایی است که بیشترین خدمات را به کشاورزان می دهد. کشاورزان برای بسیاری از کارهای خود صرفاً بر اساس تجربیات قبل تصمیم می‌گیرند ولی در زمینه گیاه‌پزشکی نیازمند به خدمات علمی-تخصصی هستند. هدف‌گذاری اصلی گروه گیاه‌پزشکی این است که این خدمات جامع را هم به کشاورزان ارائه دهد و هم به مراکز اجرایی مثل جهاد کشاورزی، طبیعتاً جهاد کشاورزی یک سری از کارهای اولیه را می‌تواند انجام دهد؛ ولی حتماً نیاز به یک مرکز پژوهشی پشتیبان دارد که در همۀ گرایش‌های کشاورزی افراد متخصص داشته باشد. اکنون گروه گیاه‌پزشکی در همۀ گرایش‌ها مانند باکتری‌شناسی، ویروس‌شناسی، قارچ‌شناسی، کنترل بیولوژیک، حشره‌شناسی و کَنه‌شناسی و سم‌شناسی افراد متخصص را دارد. طبیعتاً این افراد در خط مقدم نیستند و خط مقدم با خود جهاد کشاورزی و مراکز آن باشد اما می‌تواند پشتیبان خوبی باشد برای کمک در زمینۀ شناسایی و تشخیص آفات و بیماری‌ها و همچنین در توسعه روش‌های مدیریتی.
از این‌رو هر ساله جلساتی بین گروه گیاه‌پزشکی و بخش حفاظت نباتات جهاد کشاورزی تشکیل می‌شود که در آن از سوی جهادکشاورزی آفات و بیماری‌های مرسومی که در آن سال طغیان کرده‌اند به گروه گیاه‌پزشکی برای قرارگیری موضوعات در محور اصلی پایان‌نامه‌ها و پژوهش‌های تحقیقاتی گزارش داده می‌شود. در واقع دانشگاه به‌جای اینکه در خط مقدم باشد بیشتر نقش پشتیبان را بازی می‌کند و نتیجه این جلسات در نهایت دستورالعمل‌های ساده و صریحی از سوی دانشگاه به جهادکشاورزی است برای مدیریت بیماری‌های نوظهور.
در مورد تحقیقات خود که برای اولین بار در دنیا انجام شده توضیحاتی بفرمایید:
تحقیقات بنده در زمینۀ فرمولاسیون میکروکپسول با رهایش تدریجی آفت‌کش‌های و کودهای زیستی متمرکز شده است. در این دو زمینه هدف بر این است که مصرف نهادهای شیمیایی را کم کنیم که کشاورزی را از حالت مرسوم به حالت سالم برسانیم. ما در کشاورزی یک حالت سنتی داریم و یک حالت سالم که در آن نهادهای کشاورزی مثل سموم و کودها استفاده می‌شوند، ولی در حد توصیه شده. یک حالت هم کشاورزی اُرگانیک است که در آن هیچ کود و سمّی استفاده نمی‌شود و فقط در آن نهاده‌های بیولوژیک و سازگار با طبیعت کاربرد دارد.
بنده پژوهش دورۀ دکتری را با پروفسوری به نام چونگ مین ریو Choong-Min- Ryu)) در پژوهشگاه ملی بیوتکنولوژی کرۀ جنوبی روی ترکیبات فرار میکرب‌ها انجام دادم. ایشان متخصص شناخته شده جهان در زمینه ترکیبات فرار میکروبی است. با این وجود تا به حال تحقیقاتی بر روی فرمولاسیون این ترکیبات فرار افزایش‌دهندۀ رشد گیاه انجام نشده بود. ما این زمینه پژوهشی را در ایران شروع کردیم و اکنون در حال انجام تست‌های آزمایشگاهی و گلخانه‌ای آن هستیم.
روش استفاده این فرمولاسیون به چه صورت است؟
فرمولاسیون‌های میکروکپسول و نانوکپسول با رهایش تدریجی علم جدیدی در دنیا است که مواد موثر را چه دارو باشد، چه کود و چه سم، در زمان و مکان مناسب در اختیار هدف قرار می‌دهد. امروزه این تکنولوژی در فرمولاسیون برخی ترکیبات دارویی از جمله آنتی‌بیوتیک استفاده شده است. در فرمولاسیون‌های سنتی، آنتی‌بیوتیک به سرعت عمل می‌کند و خیلی سریع هم از بدن خارج می‌شود؛ اما این فرمولاسیون آرام آرام آنتی‌بیوتیک را با همان غلضتی که موثر است آزاد می‌کند و ۸ ساعت با همان غلظت مواد را رهاسازی می‌کنند.
پس فرمولاسیون‌های رهایش تدریجی کارشان این است که ماده موثر را در یک زمان طولانی با یک نرخ ثابت در اختیار قرار می‌دهند و این باعث می‌شود که گاهاً مصرف سم تا ۶۰ الی ۷۰ درصد کاهش پیدا کند. به این ترتیب با فرمولاسیون میکروکپسول رهایش تدریجی با همان اثرگذاری مصرف را کاهش داده‌ایم.
این ترکیبات فرار چون ذاتاً واکنش‌پذیر هستند و زود تخریب و اکسیده می‌شوند آنها را داخل میکروکپسول قرار می‌دهند که از محیط اطراف حفظ شوند و آرام آرام آزاد شده تا در زمان بسیار طولانی در اختیار گیاه قرار گیرند.
لازم به ذکر است که فرمولاسیون‌های رهایش تدریجی از تکنولوژی‌های نوینی هستند که استفاده از آنها در دهه اخیر اتفاق افتاده است؛ اما ترکیبات فرار میکروبی برای اولین بار در دنیا انجام فرموله شده است.
اکنون در چه مرحله‌ای هستید؟
فرمولاسیون تولید شده و با روش‌های مختلفی مانند: میکروسکوپ الکترونی، روش‌های شیمیایی و روش‌های طیف‌سنجی کارایی آنها اثبات شده است. همچنین در گلخانه هم اثرات مثبت آن دیده شده؛ اما فازهای نهایی آن برای آزمایش در مزرعه و اینکه چه اثراتی دارد هنوز باقیمانده است.
تصاویر فوق مربوط به: میکروسکوپ الکترونی فرمولاسیون میکروکپسول تهیه شده با روش خشک کن پاششی و فرمولاسیون نانوذرات مغناطیسی است. (ماده موثره، ترکیب فرار ایندول است)
تحقیقات شما در این مورد بیشتر درچه زمینه‌ای متمرکز شده است؟
در این زمینه من بخش فرمولاسیون و تجاری‌سازی آن را در نظر گرفتم که در ایران بتواند پاسخگو باشد. بنده کشاورز هستم و به‌علت آشنایی با کشاورزی نیاز کشاورزان را درک می‌کنم ؛بنابراین سعی کردم در شاخه‌ای فعالیت کنم که بتوانم اثرگذاری آن را در مزرعه مشاهده کنم و معتقدم که نیاز است پژوهش‌های ما نهایتاً به دست کشاورز برسد، در غیر این صورت استفاده بهینه ای از زمان و بودجه دولتی نکرده‌ایم.
شایسته نیست که ما همانند سایر کشورهای پیشرفتۀ دنیا، حجم اصلی توان پژوهش خود را برای تولید علم صرف کنیم یعنی صرفاً علم برای علم. ازاین‌رو به‌دلیل عقب ماندن در برخی شاخههای علمی و فناوری نیاز داریم بخش اصلی پژوهش‌ها خود را بر روی فناوری متمرکز کرده و نقصان‌های موجود را رفع کنیم.
دکتر شریفی ضمن تاکید بر حفظ کیفیت علمی با چاپ مقالات پژوهشی و سرآمد بودن در دنیا خاطرنشان کرد:
همانطورکه در بُعد تئوری بسیار قوی هستیم و دانشجویان ما در دنیا مطرح هستند، بُعد مهارت‌آموزی دانشجویان نیز باید مد نظر گرفته شود تا برزخ بین آموزش آکادمیک و بازار کار پس از اتمام دورۀ تحصیلی از میان برداشته شود.
برای حل مشکل حذف فاصله بین آموزش آکادمیک و بازار کار تا به حال اقداماتی انجام شده؟
بله ما در بخش‌های عملی دروس روندها را عوض کردیم. نحوۀ برگزاری آزمایشگاه‌ها، نحوۀ بازدیدهای علمی، اینکه چه درس‌هایی باشد، چه بازدیدهایی انجام شود با استفاده از فضای دانشکده و مزارع آن برنامه‌ریزی شده است. نتایج این تغییرات را در یکی دوسال گذشته مشاهده کردیم.
حتی در دوران کرونا نیز آموزش متوقف نشد و اساتید ما نسبت به تخصص خود بر روی محصولات خاص در سطح مزرعه فیلم‌های آموزشی تهیه کردند و به صورت عملیاتی نشان دادند روش‌های کاشت و داشت محصولات در مزرعه و باغ به چه نحو است و روش‌های شناسایی و مدیریت آفات و بیماری‌ها چگونه است... . لازم به‌ذکر است که در این دوره، راهنمایی‌های گروه ترویج و آموزش کشاورزی که با روش‌های تدریس آشنایی کامل دارند نیز بسیار راهگشا بود.
در زمینه تکولوژیک‌کردن کشاورزی چه هدفی دارید و چه راهکارهایی مد نظر شماست:
در این مورد اول باید به حد خودکفایی برسیم. کشاورزی و صنعت ما دانش‌بنیان شود و بعد از آن علم را به‌عنوان یک موضوع جذاب و برای کسب اطلاعات و علم‌آفرینی به‌کار ببریم، اما اولویت رسیدن به حال کشاورزان است.
کشاورزان نیازمند پژوهش‌های دانشگاهی بویژه پژوهش‌های ساده و پایه هستند. تحقیقاتی که در دانشگاه به‌دلیل سادگی زیاد به آنها توجهی نمی‌شود. هدف این است که اطلاعات بسیار ساده را هر روشی چه دانشگاهی و چه از طریق جهاد کشاورزی به کشاورز با برسانیم. برای مثال الگوی کشت را تغییر دهیم و به‌صورت علمی اقلیم پإیری محصولات آزموده شود؟
چه رقمی بهتر جواب می‌دهد؟
از منابع محدود آب چگونه استفاده کنیم؟
از چه کودی استفاده شود و از چه کودی استفاده نشود؟
تجویز کود در صورت نیاز به مصرف یه چه صورتی باشد؟
پس از برداشت، بقایای محصول را چگونه مدیریت کنیم؟
اگر در زمین از کودهای آلی مثل کود حیوانی می‌خواهیم استفاده کنیم، نحوه فراوری اولیه و استفاده چگونه باشد؟
نیازهای ما ساده هستند و تحقیقات دانشگاهی در سطح بالایی انجام می‌شود. ما نیاز داریم مقداری از توان پژوهش‌های دانشگاهی را با نیازها هم‌سطح کنیم. یکی از اهداف ما این است که دانشگاه با پژوهش‌هایش کمک‌کنندۀ جامعه باشد برای حل مشکلات ساده و اساسی. در واقع دانشگاه با حفظ ایدهآلها به نیازهای جامعه و بازار توجه کند و حداقل بخشی از توان دانشگاه را بر پاسخ‌دهی به نیازهای جامعه بگذاریم بدون هیچ برون‌داد پژوهشی.
مشکل ما زنجیرۀ ارتباط بین کشاورز، دانشگاه و جهاد کشاورزی است.
کشاورز باید با ناظر، کارشناس جهادکشاورزی، رییس جهادکشاورزی، دانشگاه و پژوهش در ارتباط باشد اگر این زنجیره شکل بگیرد خیلی از مشکلات حل می‌شود.
چطور می‌شود این زنجیره را برقرار کرد؟
اولین قدم شکل‌گیری این ارتباط، تشکیل جلسات مستمر و گفت‌وگو بین کشاورزان منتخب، ناظرین منتخب و نمایندگان جهاد کشاورزی است تا به برون‌داد برسد که همان اولویت‌های پژوهشی است. قدم بعدی انتظار از دانشگاه است. اکنون پرداختن به نیازهای کشاورزان در دانشگاه جایگاه شایسته‌ای ندارد. آیین‌نامه‌های دانشگاه بر اساس نیاز کشاورزان تنظیم نشده و صرفاً یک اصول خاصی مد نظر هست که نهایتاً به نگارش مقالات و طرح‌های پژوهشی ختم می‌شود.
دانشگاه ضمن حفظ سرآمدی علمی، لازم است در مباحث مربوط به جامعه و صنعت از صفر شروع کند و تجربه زیسته کسب کند.
بر استعدادهای ذاتی اساتید و پژوهشگران تاکید شود، مثلا اگر استادی ذاتاً روحیه عملیاتی و ارتباط با جامعه دارد مورد حمایت قرار گیرد و از او انتظار پژوهش‌های پایه و انتشارات علمی را نداشته باشد.
برای مثال رضایت جهاد کشاورزی یا بهره‌بردار که همان کشاورز است از یک طرح پژوهشی به عنوان امتیاز علمی پژوهشگر در نظر گرفته شود. اخیراً فناوری‌های دارای تائیدیه از یک مرکز خاص مورد تشویق قرار می‌گیرند و نیاز است این بند توسعه داده شود و شاخص‌های بیشتر و منطبق با نیاز جامعه برای اثرگذاری اجتماعی اساتید در نظر گرفته شود.
خبرنگار: طاهره پرتوی/ تهیه و تنظیم: اسما رستمی
پیشنهاد می کنیم این مطالب را هم بخوانید
تامین کمبود و کسری آب شرب از آب زیرزمینی آبخوان‌های ویران‌شده، نسخه‌پیچی اشتباه، غیرقابل جبران و نابخشودنی
دکتر هوشنگ قمرنیا استاد تمام گروه مهندسی آب دانشگاه رازی مسائل مربوط به تامین کمبود و کسری آب شرب از آب زیر زمینی آبخوان‌های ویران شده را مورد بررسی قرار داد و در این خصوص گفت:
زنگ خطر بحران آب در استان کرمانشاه به صدا در آمده است!
علت اصلی کمبود آب شرب در کرمانشاه تلفات بسیار بالای نشت آب در شبکه های انتقال و توزیع آب است/ استان کرمانشاه به دلایل مختلفی نظیر پدیده خشکسالی، برداشت بیش از حد توان آب‌های سطحی وآبخوان‌های زیر زمینی به سطحی معادل وضعیت فوق بحرانی رسیده است
تهیه فرآورده زیستی و ایمن ازنوعی قارچ و خاک دیاتومه برای کنترل آفات
دکتر حمیدرضا پوریان از تهیه مقدماتی فرآورده‌ای برای استفاده از ترکیبات زیستی بجای سموم کشاورزی خبر داد
بررسی اثرات دوران اپیدمی کرونا و تاثیرات آن بر وضعیت روانی افراد
عضو هیات علمی دانشگاه رازی گفت: اپیدمی کرونا، وضیعت سلامت روان افراد در سطوح مختلف جامعه، ازجمله: بیماران مبتلا، کادر درمان، خانواده‌ها، کودکان و دانشجویان را در معرض خطر قرار داده است؛ به‌طوریکه تمامی مطالعاتی که در دوران قرنطینه وضعیت سلامت روان افراد را مورد بررسی قرار داده‌اند
چگونه با بدنی سالم از زندگی لذت ببریم
عضو هیات علمی دانشگاه گفت: با رعایت اصول ورزش، ارگونومی، درست زندگی‌گردن، تقویت عضلات ناحیه‌های آسیب‌پذیر مثل گردن و کمر و نیز با دسته‌بندی مراحل بهداشت می‌توانیم زندگی جسمی و روانی بهتری داشته باشیم .بررسی حق‌آبه ایران از رودخانه مرزی ارس در شمال غرب کشور و اثرات پروژه داپ ترکیه بر آن
بررسی حق‌آبه ایران از رودخانه‌های مرزی مشترک با ترکیه در غرب کشور و اثرات پروژه گاپ ترکیه بر ایران و کشورهای منطقه
حق‌آبه‌های کشور ایران از رودخانه های مرزی هیرمند و هریررود در شرق و شمال شرق کشور و بررسی مسایل مربوطه
بررسی کمی آب شرب کرمانشاه و نقش تلفات بیش از حد شبکه‌های انتقال و توزیع فرسوده آن
بررسی پاره‌ای از چالش‌ها و مسایل آب ایران
نظرتان را درباره این مطلب بنویسید !
ارسال دیدگاه