انتشار مقاله کویید 19 توسط محقق دانشگاه رازی؛

بررسی فعالیت مهارکنندگی گیرنده‌های اصلی ویروس کرونا

دکتر «ناهید شاه آبادی» عضو هیات علمی دانشگاه به همراه ۲ تن از دانشجویان مقطع دکترای شیمی معدنی به‌نام «صبا زنده‌چشم» و «محمد مهدوی» موفق به انتشار اولین مقاله «ISI» در خصوص بیماری کووید ۱۹ در دانشگاه رازی کرمانشاه شدند.

 دکتر ناهید شاه‌آبادی در گفت‌وگو با رازی پرس عنوان کرد: در دسامبر 2019 این بیماری تنفسی حاد در مرکز چین گزارش شد به‌طوری که مبتلایان به این بیماری به‌سرعت افزایش پیدا کردند. پزشکان، این بیماری را کوید19 نام‌گذاری کردند. منشأ آن ویروس «سارس کوید 2» معرفی شد. تا کنون داروی مؤثری که بتوان به‌طور قطع برای درمان این بیماری استفاده کرد تولید نشده‌ است، امّا مطالعات بسیار زیادی در کل دنیا برای تولید واکسن‌ها و نیز داروهای مختلف  انجام می‌شود.

 دکتر شاه آبادی افزود: یکی از اصلی‌ترین مشکلات روند فعلی کشف داروها، توسعه تجربی داروسازی است؛ به‌طور کلی هر گاه یک بیماری شناسایی می‌شود، در دنیای شیمی برای جستجوی دارویی که توانایی مقابله با بیماری جدید را داشته باشد تحرکی عظیم برپا می‌شود.

  در روش تجربی مولکول‌ها ساخته می‌شوند و سپس مورد آزمایش قرار می گیرند، بدون آنکه بتوان عملکرد آنها را از قبل به طور دقیق پیش‌بینی کرد. این فرآیند آزمایش به خودی خود طولانی، خسته کننده و دست و پا گیر است و ممکن است عوارض بعدی را پیش‌بینی نکند که باعث افزایش نسبت هزینه به سود می‌شود.

 دکتر شاه آبادی ادامه داد: این جنبش علمی تقریبا ۱۵ سال به طول می‌انجامد که 2/6 میلیارد دلار هزینه دارد و حدود ۹۹ درصد از کاندیداهای منتخب شکست می‌خورند و تنها یک درصد در آن موفق می‌شوند.

ایشان خاطرنشان کرد: امروزه از محاسبات به عنوان بخش ضروری و جدایی ناپذیر علوم زیستی، پزشکی و دارویی یاد می شود به طوری که بیشتر پژوهش های امروزی دقت، سرعت و صحت خود را مدیون استفاده از علوم محاسباتی هستند. دنیای فردای علوم زیستی و پزشکی، دنیایی است به مراتب دقیق تر و سریع تر، و این به منزله ی رشد چشمگیر استفاده از محاسبات در شبیه سازی مولکولی خواهد بود.

دکتر شاه آبادی افزود: کارشناسان حوزه محاسبات یا رایانش کوانتومی می‌گویند این فناوری روزی موجب خواهد شد ساخت واکسن برای بیماری‌هایی نظیر کووید-۱۹ بیش از چند روز طول نکشد.

کرونا ثابت کرد که قبل از همه گیرشدن باید سریعتر عمل کنیم

به گفته دکتر شاه‌آبادی، ویروس کرونا ثابت کرد که ما باید در شناسایی و کنترل بیماری‌ها قبل از همه‌گیر شدن بسیار سریع‌تر عمل کنیم، زیرا در دنیای امروز، ویروس‌ها بسیار سریع‌تر و گسترده‌تر از گذشته شایع می‌شوند. اگر کووید-۱۹ به ما چیزی آموخته باشد، این است که توانایی ما در شناسایی و درمان همه‌گیری‌ها از زمان شیوع آنفلوانزای اسپانیایی در سال ۱۹۱۸ تاکنون بسیار بهبود یافته است، اما هنوز راه زیادی برای پیشرفت وجود دارد.

وی بیان کرد: در مطالعه حاضر با توجه به اهمیت محاسبات کامپیوتری در شناسایی سریع داروهای مجاز برای درمان کرونا از روش های داکینگ و شبیه سازی دینامیک ملکولی برای بررسی برخی داروها که به نظر با ساختار مناسب می توانند به گیرنده ویروس روی سلول متصل شده و از ورود آن به سلول جلوگیری کنند استفاده شده است.

 دکتر شاه آبادی افزود: تکنیک شبیه‌سازی دینامیک مولکولی براساس شبیه سازی برهمکنش دارو و گیرنده در بدن عمل می‌کند. همچنین داروهای مورد بررسی شامل ستیلیستات (ضد چاقی)، آبیراترون (ضد سرطان)، دی آیودو هیدروکسی کینولین ( درمان عفونت)، بکساروتن ( ضد سرطان) هستند.

لازم به ذکر است که این داروها با فرض اینکه بتوانند از عمل پروتئاز اصلی ویروس جلوگیری کنند و به‌علاوه بتوانند بر اتصال به «آی.سی.ای» نیز بازدارنده باشند، رمدسیویر (ضد ویروس) و هیدروکسی کلروکین(ضد مالاریا) به‌عنوان داروهایی که برای بهبود بیماری کرونا استفاده می‌شوند برای مقایسه بررسی شدند.

  در پایان دکتر شاه‌آبادی یادآور شد، نتایج نشان داد که داروهای  ستیلیستات، آبیراترون، دی آیودو هیدروکسی کینولین و بکساروتن در مهار اتصال به گیرنده بهتر از هیدروکسی کلروکین عمل می کنند و اتصال بکساترون و ستیلیستات بسیار محکم‌تر از داروی رمدسیویر است .البته مطالعات بعدی نیز مورد نیاز است و در صورت فراهم بودن سیستم های قوی‌تر نتایج سریع و بهتری نیز به دست خواهد آمد و دستیابی به این نتایج نیاز به سرمایه‌گذاری مستمر در توسعه محاسبات کوانتومی به‌عنوان یک فناوری دارد.