در گفتگو با دکتر هوشنگ قمرنیا استاد تمام گروه مهندسی َآب دانشگاه رازی:

زنگ خطر بحران آب در استان کرمانشاه به صدا در آمده است!

علت اصلی کمبود آب شرب در کرمانشاه تلفات بسیار بالای نشت آب در شبکه های انتقال و توزیع آب است/ استان کرمانشاه به دلایل مختلفی نظیر پدیده خشکسالی، برداشت بیش از حد توان آب‌های سطحی وآبخوان‌های زیر زمینی به سطحی معادل وضعیت فوق بحرانی رسیده است

بحران کم‌آبی که این روزها به تدریج خود را در تمام نقاط کشور نمایان می‌کند. در استان کرمانشاه نیز مشکلات بسیاری را برای شهروندان به‌ویژه در مرکز استان ایجاد کرده است. معضل کم‌آبی در برخی مناطق استان کرمانشاه بیش از نقاط دیگر خودنمایی می‌کند و برداشت بی‌رویه از سفره‌های آب زیرزمینی یکی  از دلایل قرار گرفتن در این شرایط است به طوری که اکنون 90 درصد آبیاری زمین‌های کشاورزی استراتژیک کشور با برداشت آب زیرزمینی انجام می‌شود و این موضوع نیازمند مدیریت از سوی دستگاه‌های مربوطه است زیرا که زنگ خطر جدی را در خصوص بحران آب و حوضه‌های آبریز استان کرمانشاه به صدا در آورده است که در همین راستا به گفت و گویی با دکتر  هوشنگ قمر نیا پرداختیم:

توضیحاتی کوتاه در رابطه با وضعیت منابع آبی کرمانشاه بفرمایید؟

استان کرمانشاه از مناطق نسبتاً پرآب کشور محسوب می‌شود. استان شـــامل دو حوضه بزرگ آبخیز کـرخه علیا و سیـروان می‌باشد. حــــوزه آبخیز کـرخه علیا (حوزه آبریز داخلی) شامل ۱۵ زیر حوضه اصلی است که در مرکز و شرق استان شامل شهرستان‌های کرمانشاه، اسلام‌‌آباد غرب، کنگاور، جوانرود (بخش روانسر)، صحنه و هرسین می‌شود و آب رودخانه‌های آن به رودخانه سیمره می‌ریزد. ­ حوضه آبریز سیروان (حوضه آبریز خارجی) با ۱۹ زیر حوضه اصلی در شمال غرب استان شامل شهرستان‌های قصرشیرین، پاوه، سرپل ذهاب، گیلان غرب، بخشی از سنقر، جوانرود (غیر از بخش روانسر) و بخــــشی از شهرستان اسلام‌آباد غرب بوده و‌ آب رودخانه‌های آن از کشور خارج شده و وارد کشور عراق می‌گردد. بخش عظیمی از آب‌های سطحی استان (۲/۴۶ درصد) از استان خارج می‌شود. شکل ۱- حوضه های داخلی و برون ریز استان را نشان می‌دهد. استان کرمانشاه در حالت نرمال با متوسط بارندگی ۴۶۵ میلیمتر، تقریبا دو برابر متوسط کشور که ۲۲۳ میلیمتر می‌باشد، بارندگی دارد. تقریبا در حدود ۷ درصد از پتانسیل آب‌های سطحی کشور در استان کرمانشاه جاری است. در حدود ۲ درصد از منابع آب زیرزمینی کشور نیز  در استان کرمانشاه موجود است.

بحران کم‌آبی که این روزها به تدریج خود را در تمام نقاط کشور نمایان می‌کند. در استان کرمانشاه نیز مشکلات بسیاری را برای شهروندان به‌ویژه در مرکز استان ایجاد کرده است. معضل کم‌آبی در برخی مناطق استان کرمانشاه بیش از نقاط دیگر خودنمایی می‌کند و برداشت بی‌رویه از سفره‌های آب زیرزمینی یکی  از دلایل قرار گرفتن در این شرایط است به طوری که اکنون 90 درصد آبیاری زمین‌های کشاورزی استراتژیک کشور با برداشت آب زیرزمینی انجام می‌شود و این موضوع نیازمند مدیریت از سوی دستگاه‌های مربوطه است زیرا که زنگ خطر جدی را در خصوص بحران آب و حوضه‌های آبریز استان کرمانشاه به صدا در آورده است که در همین راستا به گفت و گویی با دکتر  هوشنگ قمر نیا پرداختیم:

توضیحاتی کوتاه در رابطه با وضعیت منابع آبی کرمانشاه بفرمایید؟

استان کرمانشاه از مناطق نسبتاً پرآب کشور محسوب می‌شود. استان شـــامل دو حوضه بزرگ آبخیز کـرخه علیا و سیـروان می‌باشد. حــــوزه آبخیز کـرخه علیا (حوزه آبریز داخلی) شامل ۱۵ زیر حوضه اصلی است که در مرکز و شرق استان شامل شهرستان‌های کرمانشاه، اسلام‌‌آباد غرب، کنگاور، جوانرود (بخش روانسر)، صحنه و هرسین می‌شود و آب رودخانه‌های آن به رودخانه سیمره می‌ریزد. ­ حوضه آبریز سیروان (حوضه آبریز خارجی) با ۱۹ زیر حوضه اصلی در شمال غرب استان شامل شهرستان‌های قصرشیرین، پاوه، سرپل ذهاب، گیلان غرب، بخشی از سنقر، جوانرود (غیر از بخش روانسر) و بخــــشی از شهرستان اسلام‌آباد غرب بوده و‌ آب رودخانه‌های آن از کشور خارج شده و وارد کشور عراق می‌گردد. بخش عظیمی از آب‌های سطحی استان (۲/۴۶ درصد) از استان خارج می‌شود. شکل ۱- حوضه های داخلی و برون ریز استان را نشان می‌دهد. استان کرمانشاه در حالت نرمال با متوسط بارندگی ۴۶۵ میلیمتر، تقریبا دو برابر متوسط کشور که ۲۲۳ میلیمتر می‌باشد، بارندگی دارد. تقریبا در حدود ۷ درصد از پتانسیل آب‌های سطحی کشور در استان کرمانشاه جاری است. در حدود ۲ درصد از منابع آب زیرزمینی کشور نیز  در استان کرمانشاه موجود است.

شکل ۱- حوضه های داخلی و برون ریز استان کرمانشاه

مهمترین رودخانه های حوضه آبریز داخلی استان عبارتند از: دینور، گاماسیاب،خرم رود، مرگ، راز آور، قره سو و راوند می‌باشند. مهمترین رودخانه های حوضه آبریز خارجی استان عبارتند از: رودخانه گاو رود و رودخانه سیروان

 

بر اساس شاخص‌های مختلف وضعیت بحران آب در کرمانشاه چگونه است ؟

متاسفانه در کشور ما ایران و همچنین استان کرمانشاه از سال ۱۳۷۷ ببعد خشکسالی به وقوع پیوسته است و این موضوع باعث گردیده تا روان آب‌های استان با کاهشی در حدود ۴۰% روبرو گردد. همچنین آب زیر زمینی دشت‌های استان هم تعریفی نداشته و به دلایلی نظیر خشکسالی و اضافه برداشت وضعیت مطلوبی ندارند. بر اساس آمار منتشر شده از طرف شرکت آب منطقه‌ای کرمانشاه در حال حاضر کسری آب زیر زمینی استان در حدود یک میلیارد متر مکعب است. ضمنا بیشترین حجم کسری  و نشست اراضی نیز به ترتیب در دشت‌های کرمانشاه، ماهیدشت، روانسر- سنجابی، کنگاور و حسن آباد- شیان گزارش شده است. این موضوع باعث شده است  تا تعداد قابل توجهی از دشت‌های استان در وضعیت ممنوعه یا ممنوعه بحرانی قرار بگیرند. شکل ۲ ، نشست دشت کرمانشاه در حوالی نیروگاه آبی برقی را نشان می‌دهد.

شکل ۲ ، نشست دشت کرمانشاه در حوالی نیروگاه آبی برقی

 

بر اساس شاخص‌های مختلفی نظیر شاخص موسسه بین المللی مدیریت آب، سازمان ملل متحد و شاخص فالکن مارک کشور ما متاسفانه کلا در حالت بحران شدید آبی است. در حال حاضر  در اقصی نقاط کشور بیش از ۷۰ درصد از آب شیرین تجدید پذیر خود مصرف می شود، که بسیار بیشتر از حد نرمال جهانی (در حدود ۳۰ درصد) است. البته بر اساس نظرات بعضی از کارشناسان وزارت نیرو این مقدار در حدود ۸۶ در صد بوده که موضوع را بسیار بد تر کرده است.

وضعیت استفاده از آب در بخش‌های مختلف کشاورزی، شرب و صنعت چگونه است؟

در کل کشور بنا به اظهارات کارشناسان وزارت نیرو در حدود ۹۲٪ از آب شیرین قابل دسترس در فعالیت های کشاورزی استفاده می شود که از میانگین جهانی که در حدود  ۶۹-۷۰٪می‌باشد، بسیار بیشتر است. بخش خانگی مصرف آب در حدود ۶٪ و صنعتی تنها ۲ درصد از آب شیرین در دسترس را به خود اختصاص داده اند. هر چند که کارشناسان وزارت جهاد کشاورزی با ۹۲ %در صد استفاده از آب در بخش کشاورزی موافق نبوده و آن را در حدود ۷۵% اعلام کرده اند. در استان کرمانشاه نیز مانند کل کشور بین آقایان چنین اختلاف نظری وجود دارد. در کل بر اساس اطلاعات اخیر منتشر شده از طرف دفتر مطالعات شرکت آب منطقه‌ای استان کرمانشاه، تعداد کل چاه‌های استان۱۷۳۶۳  حلقه می‌باشد که از این تعداد ۱۵۵۵۳ حلقه در بخش کشاورزی، ۴۳۶ حلقه جهت تامین آب شرب و ۱۳۷۴ حلقه نیز در بخش صنعت و خدمات مورد استفاده قرار میگیرد.

نتایج بهره‌کشی بیش از حد از منابع کرمانشاه چیست؟

در اقصی نقاط استان  به دلایل مختلفی نظیر پدیده خشکسالی، برداشت بیش از حد توان آب‌های سطحی وآبخوان‌های زیر زمینی به سطحی معادل وضعیت فوق بحرانی رسیده است. اکثر دشت‌های استان دیگر توان برداشت بیشتری از منابع آب زیر زمینی خود را ندارند و ممنوعه اعلام شده اند. ضمنا به دلیل مواردی نظیر، تداوم خشکسالی، افت بارندگی و تخلیه روزافزون منابع آب زیرزمینی، ۱۴دشت استان (شامل دشت‌های اسلام آباد، بشیوه، دیزگران، ذهاب، سرپل،یر فیروز آباد، سنقر، صحنه، قلعه شاهین، کرمانشاه، کرند، کنگاور، ماهیدشت و میانراهان) ممنوعه، و سه دشت حسن آباد، روانسر- سنجابی و شیان ممنوعه بحرانی اعلام شده اند.

در رابطه با تعداد چاه‌های مجاز و غیرمجاز حفاری شده در کرمانشاه توضیحاتی ارائه فرمایید؟

همچنانکه خدمتتان عرض شد بر اساس اطلاعات منتشر شده از طرف دفتر مطالعات شرکت آب منطقه‌ای استان کرمانشاه تعداد کل چاه‌های حفاری شده در استان در حدود ۱۷۳۶۳ حلقه است. ۱۵۵۵۳ حلقه آن در بخش کشاورزی، و ۴۳۶ حلقه در بخش تامین آب شرب و ۱۳۷۴ حلقه در بخش. صنعت و خدمات فعالند.

از این تعداد چاه‌ها تعدادی غیر مجاز هستند که تعداد چاه‌های غیر مجاز در بخشهای کشاورزی۵۵۴۶، شرب۷۲ و صنعت و خدمات  ۲۷۰ حلقه است که جمع همه این چاه‌های غیر مجاز کلا برابر با ۵۸۸۸ حلقه میشوند.

لطفا توضیحات بیشتری در رابطه با پدیده فرو نشست اراضی در دشت‌های کشور به‌علت اضافه برداشت آب زیرزمینی ارائه فرمایید؟

در اقصی نقاط کشور ما  و استان کرمانشاه به دلایل مختلفی نظیر پدیده خشکسالی، برداشت بیش از حد توان آب‌های سطحی وآبخوان‌های زیر زمینی به سطحی معادل وضعیت فوق بحرانی رسیده ایم. اکثر دشت‌های ما دیگر توان برداشت بیشتری از منابع آب زیر زمینی خود را ندارند و ممنوعه اعلام شده اند. بنا بر اعلام وزارت نیرو ایران، تداوم خشکسالی، افت بارندگی و تخلیه روزافزون منابع آب زیرزمینی ۴۰۴ دشت از ۶۰۹ دشت‌های کشور ما را دچار شرایط بحرانی کرده است. هر سال حدود شش میلیارد متر مکعب به کسری مخازن آب زیرزمینی در ایران اضافه می‌شود و شمار دشت‌های ممنوعه و ممنوعه بحرانی از ابتدای دهه ۱۳۸۰ حدودا دو برابر شده است. لازم به توضیح است که دشت‌های ممنوعه مناطقی هستند که در آنها هرگونه توسعه بهره‌برداری از منابع آب‌های زیرزمینی ممنوع است. بنا بر ارزیابی‌های وزارت نیرو ایران، بیشترین دشت‌های ممنوعه و ممنوعه بحرانی در استان‌‌های فارس، کرمان، خراسان ‌رضوی، اصفهان  و خراسان جنوبی قرار دارند ( شکل ۳). اکثر دشت‌های کشور به دلیل اضافه برداشت آب زیر زمینی نشست کرده و یا در حال نشست هستند. البته همچنانکه عرض شد دشت‌های استان کرمانشاه نیز حال خوبی نداشته و به درد سایر دشت‌های بحرانی کشور مبتلا شده اند.

شکل 3 وضعیت بهره برداری دشت‌های ممنوعه کشور

 

 عوامل اصلی نابودی آب زیر زمینی استان کرمانشاه در چه چیزی می‌باشند؟

عامل اصلی نابودی آب زیر زمینی در استان کرمانشاه و کل  کشور را میتوان در تداوم شعار خود کفائی مسیولان مملکتی  بدون توجه به پتانسیلهای آبی موجود و محدود دانست. کشور ما به دلیل کمبود منابع آب، نمیتواند همه محصولات کشاورزی مورد نیاز خود را با قیمتی پایین تر از قیمت جهانی تولید کرده و خود کفا باشد. عامل دیگر نابودی سفره های آب زیر زمینی، تصویب و وضع قوانین نامناسب و دور از مطالعات و واقعیتهای موجود و با اهداف سیاسی در ادوار مختلف از سال ۱۳۴۷ تا سال ۱۳۸۹ می‌باشد. در طول این سالها بدون بررسیها و مطالعات پتانسیل یابی دقیق چوب حراج به آب زیر زمینی کشور زده شد. مثلا  در طی سالهای ۱۳۴۷ تا ۱۳۶۱ مجوز حفاری ۱۵۰۰۰۰ حلقه چاه صادر گردید. یا در طی تصویب قانونی در سال ۱۳۸۳ آب کشاورزی رایگان شد. از همه بدتر در سال ۱۳۸۹ نیز قانونی وضع شد که در طی آن به تمامی چاه‌های غیر مجاز حفاری شده قبل از سال ۱۳۸۵ مجوز صدور پروانه داده شد. علاوه بر این قوانین ذکر شده،  پمپاژ بیش از حد و خارج از میزان تعیین شده آب توسط کشاورزان و عدم رعایت الگوی کشت توسط آنها و کاشت گیاهان و محصولات کشاورزی پر مصرف از عوامل دیگر نابودی آب زیر زمینی می‌باشند متاسفانه کشاورزان استان اراضی خود را به کشاورزان همدانی و اصفهانی اجاره داده و آنها نیز با پمپاژ بیش از حد منابع آب زیرزمینی و استفاده از سموم و کودهای شیمیایی کم کیفیت باعث نابودی آب زیرزمینی و همچنین آلودگی خاک اراضی کرمانشاه شده‌اند. 

 

آیا پروژه‌های انتقال آب از حوضه‌های آبریز برای این استان منافعی را در برداشته است؟

بله انتقال آب حوضه کرخه استان کردستان با احداث سد گاوشان و تونل مربوطه به طول ۲۲ کیلومتر و بالاخره انتقال آب به دشت‌های دربند و بیله وار به دلایل ۱- تامین آب کشاورزی دشت در بند و بیلوار به مساحت در حدود ۲۶۰۰۰ هکتار (که فقط ۵۰۰۰ هکتار از آن متعلق به استان کردستان می‌باشد) و تامین آب شرب دراز مدت شهر کرمانشاه با حجمی معادل ۶۳ میلیون هکتار ( معادل دو نیم متر مکعب در ثانیه ثانیه) از تبعات مثبت این پروژه برای استان کرمانشاه می‌باشد. هر چند که مطالب عرض شده برای شرایط نرمال بوده و خشکسالی سالهای اخیر بر روی مقادیر ذکر شده تاثیر منفی و کاهشی زیادی داشته اند. همچنین بدلایل مسائلی همچون مدیریت ضعیف مسئولان استانی و عدم پیگیری نمایندگان استان در ادوار مختلف هنوز که هنوز است پروژه انتقال آب شرب دراز مدت شهر کرمانشاه از سد گاوشان و تصفیه خانه مربوطه تکمیل نشده و در هاله ای از ابهام قرار دارد.

از پروژه انتقال آب طرح گرمسیری از رودخانه سیروان نیز باز هم سهمیه ای معادل  تامین آب تقریبا ۵۰۰۰۰ هکتار قرار است به استان کرمانشاه تعلق گرفته است. هر چند که به نظر اینجانب نمیبایستی آب به استان ایلام منتقل میشد و آب سیروان حق مسلم استانهای کردستان و کرمانشاه می‌باشد. با انتقال آب گرمسیری به دشت‌های کرند، اسلام آباد، حسن آباد، سنجانی – روانسر و غیره امکان توسعه این دشتها  و جلوگیری از نشست اراضی آنها به دلیل استفاده بیش از حد از آب زیرزمینی امکان پذیر می بود. متاسفانه به دلیل تصمیمات نادرست مسئولان رده بالای وزارت نیرو حق‌آبه مسلم استانهای کردستان (با داشتن در حدود یک میلیون هکتار اراضی دیم قابل توسعه و رفع مشکلات معیشتی و شغل مردمان آن دیار) و کرمانشاه (با داشتن در حدود سیصد و پنجاه هزار هکتار اراضی بسیار مناسب در دشت‌های ذکر شده بنام دشت‌های سردسیری) نادیده گرفته شده است.شکل ۴، مسیر پیشنهادی انتقال آب به طرف دشت‌های ذکر شده به نام دشت‌های سردسیری در استان کرمانشاه نشان داده شده است.

شکل ۴، مسیر پیشنهادی انتقال آب به طرف دشت‌های سردسیری

سدهای  احداث شده در استان کرمانشاه باعث جبران آبخوان ها می شود؟

بی شک استفاده از آب سدها و استفاده کمتر از منابع آب زیر زمینی  و در نهایت کمک به آبخوان‌ها بی تاثیر نخواهند بود. برای مثال استفاده از آب سد گاوشان در سالهای پر آبی گذشته باعث تقویت سفره آب زیر زمینی دشت در بند شده است.

تبعات سد داریان و سدهای این چنینی و طرح‌های گرمسیری اجرا شده در حوزه سیروان برای حوضه های آبریز کرمانشاه چیست ؟

اجرای سد داریان و طرح گرمسیری با  وجود صرف هزینه های بی شمار  به دلایل سوئ مدیریت  وتصمیمات نا بخردانه مسئولان تا کنون تاثیر چندانی بر روی اقتصاد مردم منطقه و دشت‌های تحت پوشش در استان کرمانشاه نداشته و کلیه تاسیسات اجرا شده در حال نابودی و سرقت است.

همچنین احداث این پروژه ضمن نا دیده گرفتن حق‌آبه استان کردستان در روستاهای  استان کردستان  و کرمانشاه باعث۱-  زیر آب رفتن اراضی کشاورزی و بیکار شدن دامداران و کشاورزان منطقه ۲- غرق شدن اثر ملی تاریخی کانی بل با ۱۵۰ میلیون متر مکعب آبدهی  سالیانه همچنین ۱۴چشمه دیگر و متاسفانه ۴۱ سایت تاریخی با قدمت چندین هزار ساله ۳- غرق شدن حدود هزار هکتار جنگل و مرتع درجه یک، روستای تاریخی هجیج )ثبت شده به عنوان  روستای نمونه گردشگری)، روستاهای تاریخی و سرسبز روار و نوین و سلین، ناو، ورگه، ویهر، اسپریز، زوم و تاسیسات آب معدنی منطقه ۴- وارد آمدن، آسیب جدی به یکپارچگی این منطقه، سرزندگی رودخانه، حیات گیاهی کنار رودخانه ا ی و حیات وحش منطقه.۵- رانده شدن و کوچ اجباری اهالی روستاهای ذکر شده به حاشیه شهرهای مختلف نظیر پاوه و مریوان شده است.

علت اصلی کمبود آب شرب در کرمانشاه را در چه می‌دانید ؟

علت اصلی این موضوع ، تلفات بسیار بالای نشت آب در شبکه های انتقال و توزیع آب است. شبکه آبرسانی کرمانشاه کلا فرسوده و بالای  ۴۰ الی ۵۰ در صد از آب تصفیه ، پمپاژ و توزیع شده در آن تلف میشود. لذا عامل اصلی تلفات آب شرب تصفیه شده، خود شرکت آب و فاضلاب با شبکه ها و تاسیسات فرسوده آن است نه فقط مردم . باور کنید که زیر شهر کرمانشاه مملو از نشت آب شرب تصفیه شده است. هر چند که متاسفانه عده ای از همشهریان نیز در صرفه جوئی استفاده از آب شرب امتناع می‌کنند.

علاوه بر فرسودگی تاسیسات انتقال و توزیع آب شرب و نبود مخازن ذخیره کافی، استفاده از آب شرب تصفیه شده به منظور آبیاری فضای سبز نیز از عوامل بسیار مهم محسوب میشوند. در کشورهای دارای برنامه، فضاهای سبز با آب کم کیفیت تر و با استفاده از آب‌های نامتعارف حاصل تصفیه فاضلآب‌های شهری و آب خاکستری تصفیه شده به انجام میرسد. در کشور ما نیز البته کارهایی در زمینه تصفیه آب نا متعارف در بعضی از مناطق کشور به انجام رسیده و اما در تمام کشور هنوز اجرائی نگردیده است.

در پایان...

متاسفانه در اقصی نقاط کشور ما  مسیولین همیشه کمبود آب کشاورزی، شرب و یا صنعت را با حفاری و احداث چاه‌های جدید  و یا کف شکنی چاه‌های موجود در آبخوان‌های ویران شده  جبران میکنند که اشتباه محض بوده و این کار بجز ضربه به منابع آب زیر زمینی هیچ فایده ای در بر ندارد.

به نظر من  آسیب های وارد شده به بسیاری از آبخوان‌های کشور و استان کرمانشاه فاجعه است ونشستهای زمین به هیچ عنوان و با هیچ روشی قابل جبران نبوده و دشت‌های ایران دیگر مرده اند. پیشنهادات من شاید نوش داروی پس از مرگ سهراب باشند. بهر حال علاوه بر توصیه تجدید نظر در شعار خودکفایی به مسیولین با توجه به منابع آب محدود کشور، برای جبران این کاستی‌ها مواردی شامل:۱- فراهم کردن امکانات کنترل استحصال از منابع آب با تأکید بر چاه‌ها (نصب و مانیتورینگ کنتورهای حجمی).۲- بررسی و تجدید نظر درالگوی کشت در مناطق مختلف با توجه به تداوم افت در سطح آب‌های زیرزمینی ۳- جایگزینی سیستم‌های نوین آبیاری با هدف حداکثر صرفه‌جویی در مصرف آب.۴- بررسی و پیشنهاد طرح‌های تغذیه مصنوعی. ۵- پلمب و مسدود نمودن چاه‌های بدون مجوز حفاری شده ۶- نصب کنتور حجمی بر روی چاه‌های مجاز ۷-  جلوگیری از صدور پروانه جدید حفر چاه در آبخوان‌ها ۸- جدا سازی منابع تامین آب شرب و فضای سبز از همدیگر ۹- توسعه استفاده از آب‌های نامتعارف تصفیه شده در امور مختلف کشاورزی و فضای سبز  و  10- از همه این مسایل ذکر شده ارتقائ فرهنگ استفاده درست از منابع آب توسط کشاورزان و شهروندان توصیه می‌شوند 11. همچنین توصیه می‌گردد از اجاره‌دادن منابع آب و خاک استان به سایر کشاورزان مهاجر از استان‌های همجوار خصوصا همدان و اصفهان جلوگیری به عمل آید.