پنل تخصصی "دیپلماسی و روابط خارجی" برگزار شد

نخستین پیش‌ نشست تخصصی همایش بین‌المللی هورامان با موضوع "دیپلماسی و روابط خارجی" با مشارکت دانشگاه‌های رازی و اقلیم کردستان برگزار شد.

به گزارش پایگاه خبری رازی پرس، اولین پیش نشست تخصصی همایش بین‌المللی هورامان، ثبت جهانی، فرهنگ و توسعه پایدار، با عنوان: "دیپلماسی و روابط خارجی" با همکاری پایگاه میراث جهانی منظر فرهنگی هورامان در تاریخ ۱۷ اردییهشت ۱۴۰۱ برگزار شد.

در این نشست «دکتر قدرت احمدیان عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه رازی»، «دکتر مهدی شوشتری دکترای مطالعات منطقه‌ای و سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در سلیمانیه»، «دکتر مومن زلمی استاد زبان‌شناسی و فرهنگ سیاسی در دانشگاه اقلیم کردستان»، «دکتر سیامک بهرامی استاد روابط بین‌الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه و هورامان پژوه» سخنرانی نمودند.

در این نشست دکتر مهدی شوشتری به ارائه دیدگاه‌ها و نقطه نظرات خود در خصوص محور نشست با عنوان: "دیپلماسی و روابط خارجی" پرداخت:

از دهه‌های گذشته نظریات مختلفی به‌ویژه بعد از جنگ جهانی دوم و ره‌یافت‌های علمی برای مطالعات بین‌المللی سیاست بین‌الملل ارائه شده، مکاتب مختلف، واقع گرایی، آرمان گرایی، نوگرایی و بحث فرهنگ بیش از دو دهه است که وارد ادبیات مطالعات بین المللی به صورت جدی‌تر شده است. در کنار ره‌یافت واقع گرایی که بیشتر مؤلفه‌های سخت قدرت و امنیت را شامل می‌شود. موضوع ره‌یافت ساده‌انگاری به وجود آمد و در مقابل مکتب واقع گرایی موضوع مهم فرهنگ و هویت را مطرح کرد که معتقد است که فرهنگ و هویت از مولفه‌های شکل دهنده سیاست بین‌الملل است و ما نمی‌توانیم در مطالعات بین‌المللی موضوعات مهمی مانند موضوع فرهنگ و روابط بین الملل را نادیده بگیریم.

نظریات مختلفی مثل نظریه جامع بین المللی مطرح شد به ویژه در دو دهه اخیر توجه بیشتری به موضوع فرهنگ و مقالات مرتبط با آن در مطالعات روابط بین‌الملل انجام شده است که در کنار موضوعات سخت، موضوع فرهنگ هم مورد توجه اساتید روابط بین الملل قرار گرفته است.

ترکیب قدرت نرم و قدرت سخت به عنوان قدرت هوشمند مورد توجه قرار گرفته و جناب آقای «جوزف نای» مبدع و صاحب اصلی این نظریه است که تعریفی که از قدرت نرم دارد این است که توانایی متقاعد کردن از طریق فرهنگ، ارزش‌ها و ایده‌ها را مطرح می‌کند که موضوع بسیار مهمی است. در حیطه عملی هم در موضوعات روابط بین کشورها و دولت‌ها موضوع فرهنگ به صورت جدی مورد توجه قرار گرفته است و همچنین موضوع دیپلماسی فرهنگی و یا به صورت کلان‌تر دیپلماسی عمومی در دستور کار دولت‌ها قرار گرفته است. در کنار دیپلماسی رسمی که دیپلماسی بین دولت‌ها و مذاکرات است، دیپلماسی فرهنگی و عمومی نیز به صورت جدی بیش از دو دهه است که مورد توجه قرار گرفته است.

در موضوع دیپلماسی عمومی آنچه که مهم است موضوع اقناع جذب و نفوذ مطرح می‌شود که اَشکالی از قدرت نرم هستند. خوشبختانه سال گذشته با تلاش‌های مجموعه دستگاه‌های جمهوری اسلامی ایران، هورامان به عنوان بیست و ششمین میراث فرهنگی ایران ثبت جهانی شد که فرصتی برای کشور ما و به‌خصوص منطقه هورامان است که باید از آن به خوبی استفاده کنیم. دانشگاه کرمانشاه و دانشگاه کردستان این موضوع را به صورت جدی مورد توجه قرار دادند و امیدواریم که بتوانیم تبیین درستی از ثبت جهانی داشته باشیم.

هورامان منطقه‌ای است که بین جمهوری اسلامی ایران مشترک است که بخش عمده آن در دو استان کرمانشاه و کردستان واقع شده و محدوده کوچکی نیز که امتداد آن به استان حلبچه در اقلیم کردستان عراق رسیده است. از این منظر ثبت جهانی هورامان را فرصتی برای تقویت روابط بین ایران و اقلیم کردستان می‌دانیم و امیدواریم بتوانیم به نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در سلیمانیه عراق از این فرصت و ظرفیت استفاده کنیم.

ظرفیت‌های هورامانات بسیار بسیار گسترده است این منطقه هم دارای ظرفیت‌هایی در حوزه میراث فرهنگی ملموس است و هم در حوزه میراث معنوی از اماکن تاریخی معماری منحصر به فرد برخوردار است. در حوزه میراث فرهنگی غیر ملموس می‌توان به آداب و رسوم و فرهنگ خاص آن توجه کرد. صنایع دستی متنوع در منطقه، فرصت‌های خوبی را برای تقویت روابط بین جمهوری اسلامی ایران و اقلیم کردستان از دریچه فرهنگ ایجاد می‌کند.

مواردی که برای توسعه روابط بین جمهوری اسلامی ایران و اقلیم کردستان از بستر ثبت جهانی منظر فرهنگی هورامان موثر است بدین شرح بیان می‌کنم: در حوزه گردشگری است ما به صورت سنتی روابط بسیار خوبی داریم، گردشگران اقلیم کردستان و ایران از جاذبه‌های تاریخی و دیدنی دو کشور بازدید می‌کنند اما به صورت خاص موضوع هورامان می‌تواند برای دو طرف در حوزه گردشگری مورد توجه قرار بگیرد و این امر مستلزم این موضوع است که یک مرز مشترک داشته باشیم که تا به امروز به عنوان مرز تجاری استفاده می‌شد اما باید در دستور کار باشد که به عنوان مرز گردشگری و تردد مسافرین نیز مورد استفاده قرار گیرد.

در تابستان سال ۱۳۹۹ جمهوری اسلامی ایران چند مرز را به عنوان مرز رسمی معرفی کرد از جمله مرز شوشمی اما متاسفانه علی‌رغم تلاش‌های بسیار زیاد تاکنون موفق به جلب موافقت دولت مرکزی عراق در بغداد برای باز شدن حوزه مسافری این مرز نشدیم اما تلاش‌ها ادامه خواهد داشت.

موضوع بعدی بحث روابط دانشگاهی است که خوشبختانه دانشگاه رازی و دانشگاه کردستان در این زمینه هم توجه دارند و هم قدم برداشته‌اند که امیدواریم این همایش بتواند منجر به ارتباط بیشتر بین این دانشگاه‌‌ها با همتایان خود در حوزه اقلیم کردستان شود.

موضوع بعدی بحث زبان هورامی است یکی از شاخه‌های زبان‌های غربی ایران محسوب می‌شود این موضوع می‌تواند نقطه مشترکی برای همکاری‌های علمی بین دانشگاه‌های دو طرف باشد.

موضوع بعدی بحث آیین‌ها و جشن‌ها و از این قبیل موضوعات است که می‌تواند زمینه جذب گردشگر و همچنین معرفی فرهنگ و آیین ساکنان این منطقه را فراهم کند که در این زمینه می‌توانیم فستیوال‌های مشترکی با اقلیم کردستان برگرار کنیم. موضوع صنایع دستی نیز از جمله مواردی است که باید مورد توجه قرار بگیرد.

طبیعتاً زمینه‌های مختلفی برای ارتباط در موضوعات سیاسی، اقتصادی و سایر موضوعات می‌تواند زمینه‌ساز ارتباط بین اقلیم کردستان و ایران باشد.

اگر معضل بیکاری در این منطقه حل شود مساله دردناکی مثل کولبری با مشکلات آن را نخواهیم داشت و امیدواریم با این رویکرد ثبت منظر فرهنگی اورامانات و نگاهی که مسئولین به این مقوله دارند بتوانیم در آینده با توسعه روابط فرهنگی و اقتصادی در این منطقه معضلات کمتری به لحاظ امنیتی داشته باشیم.

در ادامه دکتر مومن زلمی «دکتر مومن زلمی استاد زبان‌شناسی و فرهنگ سیاسی در دانشگاه گه‌شه اقلیم کردستان» به ارائه دیدگاه‌ها و نقطه نظرات خود در خصوص محور نشست با عنوان: "دیپلماسی و روابط خارجی" پرداخت:

هورامان یک منطقه کوهستانی و چندفرهنگی است. جمعیت هورامان حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار نفر تخمین زده شده با توجه به اینکه مردم این منطقه به گویش هورامی صحبت می‌کنند. نظریات دیگری نیز وجود دارد که هورامی می‌تواند یک زبان مستقل از شاخه زبان هندی و ایرانی باشد. اکثر هورامی‌ها مسلمان هستند و برخی نیز که خارج از کشورهای ایران و عراق زندگی می‌کنند یارسان، کاکی و سردشتی نیز هستند.

هورامی‌ها در کردستان عراق چهره‌های شاخص و مشهوری هستند. در دانشگاه‌های کردستان عراق، اساتید زیادی از منطقه هورامان فعالیت می‌کنند. موضوع فرهنگ و زبان و مسئله دیگر موضوع حقوق زنان در منطقه هورامان است. موضوع دیگر که در منطقه کردستان مطرح است در رابطه با خشونت علیه زنان است؛ از سال ۲۰۰۸ تا سال ۲۰۱۷ خشونت علیه زنان در این منطقه 60 درصد افزایش یافته است. در ادامه پیشنهاداتی را عرض می‌کنم:

تشکیل کمیته هماهنگی بین دو کشور ایران و عراق بسیار مهم است که به ویژه در حوزه عمران و آبادانی ایجاد شود و توسعه پیدا کند. پیشرفت‌هایی که در جمهوری اسلامی ایران داشتیم در اقلیم کردستان نداشته‌ایم و می‌توان نتیجه گرفت که باید در این زمینه ارتباط برقرار کنیم و بهتر است دو طرف از نظر فرهنگی ارتباط بیشتری داشته باشند. از نظر مستندسازی و تولید فیلم‌های مشترک می‌توانیم منطقه هورامان را معرفی کنیم که در این زمینه بسیار ضعیف بوده‌ایم. حوزه بازرگانی و تجارت نیز باید بین هورامان در اقلیم کردستان و ایران تقویت شود.

سخنرانی نمودند.

در ادامه دکتر سیامک بهرامی «استاد روابط بین‌الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه و هورامان پژوه» به ارائه دیدگاه‌ها و نقطه نظرات خود در خصوص محور نشست با عنوان: "دیپلماسی و روابط خارجی" پرداخت:

موضوع منطقه گرایی در غرب آسیا است بر مبنای ثبت جهانی هورامان که می خواهم از منظر جدید به بحث منطقه گرایی در غرب آسیا ورود کنم.

آنچه که باید مد نظر قرار بگیرد این است که بتوانیم سیاستگذاری را به نظریه پیوند دهیم. در رابطه با منطقه گرایی نزدیک به ۱۱ ره‌یافت مختلف داشتیم.از این ره یافته‌ها ۶ مورد نظریه‌پردازی در رابطه با منطقه شکل گرفته و از منظرهای مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. آنچه در رابطه با نظریه‌های منطقه‌گرایی مطرح بوده این است که دیگر جوابگوی نیازهای ما نیستند و ما باید دنبال نظریه‌های جدید باشیم. در نظریه‌های پیشین، مناطق را به عنوان جزایر جداگانه در نظر گرفتیم و هرکدام را منحصر به فرد می‌دانستیم نه اینکه به عنوان یک پدیده اجتماعی بدانیم. مرزبندی سیستم‌های منطقه بیشتر حول جغرافیا، قدرت خارجی یا اقتصاد بوده اما در جهان جدید که در آن زندگی می‌کنیم یکی از بزرگترین اتفاقات آن انقلاب ارتباطات است.

در حوزه ارتباطات، در جهان امروز یک وضعیت غیرخطی بر آن حاکم است و ممکن است وقایع کوچکی که در مناطق دورافتاده جهان اتفاق می‌افتد می‌تواند کل جهان را تحت تاثیر خود قرار دهد. در رویکرد جدید می‌توانیم مناطق را جدا در نظر بگیریم و هر منطقه می‌تواند در کنش متقابل با سایر منطقه قرار بگیرد. مناطق بیشتر باید از نظر درونی تحلیل شوند. مکان در تعریف جدید حذف می‌شود و فضا جایگزین آن می‌شود. این موارد باعث می‌شود که به منطقه‌گرایی از منظر جدید نگاه کنیم و آن نگاه شبکه‌ای است. از آن به عنوان شبکه گرایا تکثیر منطقه یاد می کنیم.

اگر خاورمیانه را به عنوان یک شبکه منطقه‌ای در نظر بگیریم مناطق سنتی نیز وجود دارند که در یک شبکه سنتی فعال هستند. بحث بنده این است که چگونه ثبت جهانی هورامان می‌تواند مبنایی برای ایجاد یک شبکه منطقه‌ای در کشورهای اطراف ما و نیز کل جهان داشته باشد. در شبکه منطقه‌ای باید متوجه می‌شویم که یک واحد مرکزی هستیم یا منزوی و یا قطبی و اینکه چه نوع شبکه‌ای قرار است ایجاد کنیم؟ در نتیجه می‌توان گفت که نظریه‌های سنتی‌گرایی را باید کنار بگذاریم و به دنبال نظریه‌های جدید باشیم برای تحول منطقه‌گرایی در غرب آسیا.

دکتر قدرت احمدیان در پایان این نشست ضمن جمع‌بندی موارد مطروحه، طی سخنانی ابراز امیدواری کرد: خروجی این نشست‌ها منجر به ارائه راهکارهایی در جهت توسعه منطقه، تقویت همکاری‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و تأمین منافع ملی گردد. در جمهوری اسلامی ایران فیلم‌ها و سریال‌هایی با موضوع منطقه هورامان ساخته شده است. داشتن مرز مشترک، روابط بازرگانی و تجاری، تدریس زبان و فرهنگ هورامان در دانشگاه‌ها موضوعاتی است که در تقویت دیپلماسی و روابط خارجی بسیار مؤثر خواهد بود.

هدف اصلی از ثبت جهانی منظر فرهنگی هورامان این است که نگاه امنیتی به منطقه وجود نداشته باشد و به حوزه‌های فرهنگی، اقتصادی و تجاری طرفین بیشتر پرداخته شود. امیدواریم که ثبت منظر فرهنگی هورامان در یونسکو بتواند مسائلی مانند کولبری را سامان بخشد و یک تجارت سالم و منطقی در این منطقه حاکم شود.

رسالت اینگونه همایش‌ها نیز این است که صرفاً به مباحث انتزاعی پرداخت نشود و خروجی این برنامه‌ها منجر به ارائه راهکارها و پیشنهادات مفید برای کمک به تقویت همکاری‌ها در بخش‌های مختلف گردد.

کد خبر : 62192